De onzichtbare gevangenis waarin je nog ademhaalt, maar niet meer leeft
Psychologische insluiting is een extreme vorm van mentale onderdrukking waarbij het slachtoffer z’n autonomie, identiteit en innerlijke vrijheid volledig verliest. De dader neemt systematisch controle over het denken, voelen, handelen en beslissen van het slachtoffer, zonder gebruik te maken van zichtbare ketenen. Het is alsof je wordt opgesloten in een huis zonder deuren, terwijl de buitenwereld niets ziet.
Waar het bij eerdere fases zoals narcisme of machivitalisme nog lijkt te gaan om macht of bewondering, draait het bij psychologische insluiting om totaalbezit en volledige onderwerping.
Kenmerken van Psychologische Insluiting:
• Gedachtencontrole: alles wat je denkt of voelt wordt ondermijnd, bekritiseerd of verdraaid. Je eigen intuïtie wordt niet meer vertrouwd.
• Keuzevrijheid verdwijnt: wat je aantrekt, met wie je praat, of je mag werken, slapen of rusten — alles ligt onder zijn controle.
• Sociale isolatie: familie, vrienden en zelfs hulpverleners worden stelselmatig uit je leven gewerkt.
• Financiële en lichamelijke controle: jij hebt geen toegang tot geld, belangrijke documenten of je eigen lichaam.
• Emotionele verslaving: je wordt eerst gekraakt, dan afhankelijk gemaakt, en vervolgens gevangen gehouden in de hoop op goedkeuring of ‘rust’.
• Dwang & dreiging: niet per se fysiek geweld, maar wel subtiele of directe dreigementen bij elke poging tot verzet.
Effect op het slachtoffer:
• Verlies van identiteit (“Ik weet niet meer wie ik ben”)
• Diepe schaamte en schuldgevoel (“Het ligt vast aan mij”)
• Gevoelens van uitzichtloosheid of verdoofdheid
• Chronische stress, angststoornissen of complexe PTSS
• Dissociatie en suïcidale gedachten
• Soms zelfs: een trauma-bond die voelt als ‘liefde’
Waarom is dit zo gevaarlijk?
• Omdat het vaak volledig onzichtbaar is voor de buitenwereld
• Omdat het slachtoffer zichzelf de schuld geeft van wat er gebeurt
• Omdat deze vorm van controle vaak de voorbode is van fysieke of fatale escalatie, zoals femicide
Metafoor:
“Stel je voor: je wordt opgesloten in een kooi die niet van staal is, maar van zijde. De tralies zijn zacht, warm en lijken je te beschermen. Ze fluisteren woorden als ‘liefde’, ‘zorg’ en ‘ik weet wat het beste voor je is’. In het begin voelt het als veiligheid. Iemand die jou begrijpt, je leidt, je helpt — eindelijk rust. Maar langzaam merk je dat je minder ruimte hebt om te bewegen. Elke stap die je zet buiten zijn verwachtingen voelt als verraad. Elke poging om te ademen op je eigen tempo wordt gecorrigeerd, gesmoord, gewantrouwd. Je glimlacht nog, want de kooi glanst… maar diep vanbinnen weet je: dit is geen liefde. Dit is een net dat strak wordt aangetrokken, elke dag een beetje meer.”
“Je roept niet om hulp, want wie gelooft je als de kooi er mooi uitziet? Wie ziet het gevaar, als de ketenen fluweelzacht zijn? Tot je op een dag beseft: je kunt niet meer bewegen, niet meer denken zonder toestemming, niet meer voelen zonder angst. De zijde blijkt geen zachtheid, maar een valstrik. En jij… je bent langzaam opgelost in zijn controle, zonder dat iemand het zag gebeuren.”“Psychologische insluiting is als een huis zonder ramen: je mag er rondlopen, maar je mag nooit naar buiten kijken. Elke poging om een raam te openen wordt bestraft alsof jij degene bent die breekt.”